زمینه و هدف اختلال نافرمانی مقابله جویانه یکی از اختلال های رفتاری است که مهم ترین آن الگوی پایدار رفتار تکراری منفی گرایی، لجبازی، نافرمانی و خصومت در برابر مظاهر قدرت است که باعث اختلال قابل ملاحظه بالینی در کنش وری تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد می شود. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی بازی درمانی بر مشکلات برون سازی شده کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه بود. روش و مواد پژوهش حاضر از نوع طرح های کاربردی و نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه شهر بابل در سال 1398 که از بین آن ها 60 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه بازی درمانی و گروه گواه، هر گروه 30 نفر گماشته شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه مشکلات رفتاری کودک در سه دوره زمانی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به دست آمد. بازی درمانی در ده جلسه و به مدت دو ساعت به صورت هفتگی برای گروه آزمایش اجرا شد. در راستای تحلیل استنباطی از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد که با نرم افزار SPSS-22 به اجرا در آمد. سطح معناداری آزمون ها 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها میانگین (انحراف معیار) سن در گروه آزمایش (8/1) 1/9 و گروه گواه برابر با (9/1) 8/9 سال بود. در گروه آزمایش میانگین (انحراف معیار) مشکلات برون سازی شده از (5/2) 6/40 در پیش آزمون به (1/2) 6/24 در پس آزمون و (5/2) 6/25 در پیگیری کاهش یافت (001/0>P). اما در گروه گواه آزمایش میانگین (انحراف معیار) مشکلات برون سازی شده از (9/1) 4/39 در پیش آزمون به (1/2) 3/39 در پس آزمون و (2) 4/39 در پیگیری رسید که تفاوتی نداشت. نتیجه گیری: مطالعه نشان داد که بازی درمانی موجب کاهش مشکلات برون سازی شده کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه شد و می توان از این درمان در جهت بهبود مشکلات روان شناختی کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه استفاده کرد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی روش آموزش فرزندپروری مثبت بر کاهش نشانه های کودکان 7-6 ساله مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای است.روش: نمونه ها از بین والدین 330 کودک مقطع پیش دبستانی و اول ابتدایی طی دو مرحله انتخاب شد. در مرحله اول، مادران کودکانی انتخاب شدند که در فهرست رفتاری کودک نمره آنها بالاتر از نقطه برش مواد اختلال نافرمانی مقابله ای بود. در مرحله بعد و به منظور انتخاب نهایی، تحت مصاحبه تشخیصی ساخت یافته مبتنی بر ملاک هایDSM-IV-TR  قرار گرفتند. مادرانی که وجود نشانه های اختلال در کودکان آنها توسط مصاحبه تشخیصی نیز تایید شد به عنوان نمونه اصلی پژوهش انتخاب شدند. در نهایت، 46 نفر انتخاب شده و در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. گروه آزمایش در جلسات گروهی آموزش فرزندپروری مثبت شرکت کردند و بر روی گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت.یافته ها: تحلیل یافته ها مبتنی بر آزمون t برای گروه های مستقل نشان داد که کودکان مادران گروه آزمایش، در نشانه های بی اعتنایی مقابله ای کاهش معنی داری دارند.نتیجه گیری: علیرغم وجود تفاوت های فرهنگی اجتماعی میان گروه مورد بررسی نسبت به گروه های مورد بررسی در جوامع و فرهنگ های دیگر، نشانه های اختلال بی اعتنایی مقابله ای در کودکان مادران گروه آزمایش کاهش معنی داری را نشان داد.

هدف: یکی از دلایل عمده ارجاع کودکان و نوجوانان به کلینیک های خدمات مشاوره و روانشناختی، اختلال نافرمانی مقابله جویانه است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای خودمهارگری در دانش آموزان با اختلال نافرمانی مقابله جویانه انجام شده است.روش: مطالعه حاضر، مطالعه تک آزمودنی از نوع  ABAمی باشد. جامعه آماری پژوهش نیز شامل تمام دانش­آموزان مدارس متوسطه اول شهرستان دالاهو در سال تحصیلی 1399-1400 بود. 6 دانش­آموز با روش نمونه­گیری هدفمند و با رعایت کامل ملاحظات اخلاقی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل؛ مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته بر مبنای DSM-5، مقیاس درجه­بندی اختلال نافرمانی مقابله­ای و مقیاس خودمهارگری تانجی. سپس آزمودنی ها 10 جلسه مداخله مبتنی بر طرحواره درمانی هیجانی لیهی را دریافت کردند و پس از جلسات چهارم، هفتم و دهم توسط ابزارهای پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج تحلیل های آماری بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر علائم خودمهارگری را در 6 مشارکت کننده نشان می دهد. مقادیر d کوهن در بازه 0.41 تا 0.80 قرار دارد و نشانگر اثرگذاری متوسط رو به بالاست. شاخص های PEM، PND و PAND همه 1 به دست آمده و مقدار مطلق RCI در تمام موارد بیشتر از 1 است. مجموع شاخص های آماری نشانگر اثرگذاری بالا و با ثبات طرحواره درمانی هیجانی بر علائم خودمهارگری در هر 6 مشارکت کننده است.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه در حوزه راهبردهای خودمهارگری دچار مشکل هستند و طرحواره درمانی هیجانی به عنوان یک رویکرد درمانی نوین می تواند در توانمندسازی و کاهش مشکلات آنها تأثیرگذار باشد. می توان نتیجه گرفت طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای خودمهارگری در دانش آموزان با اختلال نافرمانی مقابله­ جویانه اثربخش است.

زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله ای از اختلالات رفتاری بسیار شایع در کودکان است که در سنین پیش دبستانی و مدرسه در کودکان بروز می کند و نشانه های این اختلال بر تعامل کودک و والدین اثر منفی دارد. هدف مطالعه حاضر، بررسی اثربخشی مداخلات رفتاری والدمحور بر کاهش مشکلات کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای بود. روش بررسی: این پژوهش براساس مدل مرور نظام مند یا سیستماتیک تدوین و اجرا شد. فرایند شناسایی و استخراج مقالات با استفاده از دستورعمل پریزما صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش را تمامی مقالات علمی پژوهشی خارجی و داخلی در حوزه مداخلات شناختی رفتاری کودک، والد یا خانواده محور، مداخلات آموزشی یا مدیریت رفتار والدین و مداخلات ارتباطی در حوزه کودکان با اختلال رفتاری تشکیل دادند. برای انجام این پژوهش از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل پاپ مد، ساینس دایرکت، وب آو ساینس، گوگل اسکولار، اسکوپوس، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگیران و علم نت براساس کلیدواژه های مداخلات رفتاری، مداخلات رفتاری شناختی، مدیریت رفتار، تعامل والد-کودک، اختلالات برون نمود، اختلال نافرمانی مقابله ای و مداخلات خانواده محور، والدمحور یا مادرمحور به دو زبان فارسی و انگلیسی استفاده شد که 97 مقاله به دست آمد. درنهایت براساس معیارهای ورود، هفده مقاله نهایی برای این مطالعه مروری نظام مند مدنظر قرار گرفت و به صورت کامل مرور شد و اطلاعات مدنظر استخراج گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد، پروتکل های مداخله ای رفتاری، شناختی رفتاری، مدیریت رفتار برپایه رفتاردرمانی و تعامل والد-کودک بر کاهش مشکلات رفتاری و بهبود عملکرد رفتاری کودکان دارای اختلال برون نمود ازجمله اختلال نافرمانی مقابله ای تاثیر دارند. نتیجه گیری: باتوجه به یافته های پژوهش نتیجه گرفته می شود که در درمان کودکان مبتلا به اختلالات برون نمود ازجمله اختلال نافرمانی مقابله ای کاربرد ترکیبی مداخلات رفتاری بسیار موثر است و کمک بسزایی در کاهش مشکلات رفتاری کودکان می کند. نتایج تحقیقات به طور روشن تاثیر معنادار مداخلات رفتاری والدمحور را در بهبود رفتار کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای نشان می دهد.

هدف: در این پژوهش اثر خودآموزی کلامی بر علایم مرضی کودکان مبتلا به اختلال بی اعتنایی مقابله ای مورد بررسی قرار گرفت. روش: با بهره گیری از طرح نیمه آزمایشی، نمونه ای شامل 40 نفر از دانش آموزان پایه چهارم و پنجم مبتلا به اختلال بی اعتنایی مقابله ای از مدارس ابتدایی شهر تبریز انتخاب و پس از جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات: شامل ملاکهای تشخیصی DSM-IV-TR و پرسشنامه علایم مرضی کودکان (CSI-4) (فرم معلم) بود. در فرایند اجرا، گروه آزمایش به مدت 12 جلسه یک ساعتی طی 6 هفته تحت آموزش خودآموزی کلامی قرار گرفت و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. یافته ها: نتایج حاصل از روش تحلیل کوواریانس یک راهه نشان داد که کاربرد و آموزش خودآموزی کلامی موجب بهبود نشانه های مرضی دانش آموزان واجد اختلال بی اعتنایی مقابله ای می شود. نتیجه گیری: با استفاده از این روش آموزشی – درمانی می توان به بهبود نشانه های مرضی دانش آموزان دارای اختلال بی اعتنایی مقابله ای کمک کرد.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان و پیامدهای بعدی این اختلال، هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه مشکلات دلبستگی با شدت علائم اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان دبستانی بود.روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری دانش آموزان مدارس ابتدایی منطقه 4 آموزش و پرورش شهر تبریز در سال تحصیلی 95-1394 را شامل می شد. شرکت کنندگان تعداد 229 نفر (119 دختر، 110 پسر) از کودکان در دامنه سنی 11-66 ساله بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و از والدین شان خواسته شد مقیاس درجه بندی اختلال نافرمانی مقابله ای (هومرسن و همکاران، 2006) و پرسشنامه دلبستگی میان خویشاوندی (کاپنبرگ و هالپرن، 2006) را در رابطه با کودک خود تکمیل کنند. داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین مولفه های مربوط به مشکلات دلبستگی و اختلال نافرمانی مقابله ای وجود دارد (P<0.01) و مشکلات دلبستگی پیش بین قوی برای شدت علائم اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان دبستانی است؛ به طوری که این مولفه ها توانستند 40 درصد واریانس رفتارهای مقابله ای کودکان را تبیین کنند.نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر، همسو با نظریه دلبستگی بالبی، نقش دلبستگی در اختلال نافرمانی مقابله ای تایید می شود. تلویحات تشخیصی و درمانی مشکلات دلبستگی برای درمان کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای در مقاله بحث شده است.

زمینه: اختلالات و بیماری های مختلفی کودکان را تهدید می کند. شناسایی و درمان زودهنگام این اختلالات می تواند ضامن سلامت کودکان، خانواده و جامعه باشد. مساله این است که چه عواملی زمینه ساز اختلال نافرمانی مقابله ای به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی است؟ هدف: این پژوهش با هدف مطالعه کیفی عوامل زمینه ساز اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان انجام شد. روش: در این پژوهش از رویکرد کیفی، روش زمینه ای به منظور جمع آوری و تحلیل داده ها استفاده شد. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی والدین کودکان 6 تا 12 ساله در مقطع پیش دبستانی و ابتدایی و مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای در شهر اصفهان در سال 1398 بود. به این منظور والدین 12 کودک دارای معیارهای ورود به پژوهش به صورت نمونه گیری هدفمند و با کمک دو پرسشنامه علایم مرضی کودکان، فرم والد (گادو و اسپرافکین، 1994) و سلامت عمومی (گلدبرگ، 1972) انتخاب شدند. تحلیل داده ها به روش استراوس و کوربین (1986) انجام شد. یافته ها: در تجزیه و تحلیل در مرحله کدگذاری باز 157 کد اولیه، و در کدگذاری محوری براساس شباهت موضوعی 13 زیرمقوله، و در نهایت در مرحله کدگذاری انتخابی به سه مقوله عوامل فردی، بین فردی و بیرونی دست یافتیم. نتیجه گیری: مجموعه عوامل زمینه ساز فردی، بین فردی و بیرونی، سهم چشمگیری در تبیین بروز و تداوم اختلال نافرمانی مقابله ای و نقش مهمی در درمان آن دارند.

هدف: پژوهش حاضر جهت بررسی تاثیر آموزش مدیریت والدین بر اساس برنامه فرزندپروری مثبت (3P) در کاهش شدت علایم اختلال نافرمانی مقابله ای دانش آموزان پسر 7 تا 10 ساله شهرستان نهاوند انجام شده است.روش: این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و جامعه مورد مطالعه آن دانش آموزان پسر 7 تا 10 ساله دبستان های پسرانه شهرستان نهاوند است. نمونه گیری به روش خوشه ای انجام شد و مادران 24 نفر از کودکانی که بر اساس سیاهه رفتاری کودک (CBCL) و فرم گزارش معلم (TRF)، مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای(ODD)  تشخیص داده شده بودند، انتخاب شده، به دو گروه آزمایش (n=12) و کنترل (n=12) تقسیم شدند. سپس برنامه فرزندپروری مثبت به مدت 2 ماه در 8 جلسه آموزشی 120 دقیقه ای برای آزمودنی های گروه آزمایش اجرا شد.یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل، پس از پایان جلسات آموزش برنامه فرزندپروری مثبت، بر اساس ارزیابی جداگانه والد و معلم، کاهش معناداری در نمرات شدت علایم اختلال نافرمانی مقابله ای پیدا کرده است (P<0.01).نتیجه: آموزش برنامه فرزندپروری مثبت سبب کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان مبتلا به این اختلال می شود.